"Esnemek Bulaşıcıdır"

Uykumu iyi almış olsam da,olmasam da gün içinde defalarca esnediğim zamanlar olduğunu fark ettim. Esnemek konusunda "kandaki oksijen ve karbondioksit oranını dengelemenin fizyolojik olarak dışa aktarılması" gibi açıklamalar var. Bana göre bu çok basit bir deskriptif yaklaşım olurdu. İşin aslı bunun üzerinde çok uzun zaman önce de düşünmüştüm ama ne zaman olduğunu bile hatırlamıyorum. Bu konuda bir şeyler yazmak içinse daha önce hiç düşünmedim diyebilirim. Daha da doğru konuşmak gerekirse son zamanlarda bu tarz şeyleri düşünecek durumda değilim. Ancak blogspot'un engellenmesinin ardından bir süredir yazamamak canımı hayli sıkmaya başladı ve "dns,tunnel vs ne gerekiyorsa yapıp bir şeyler karalamalıyım" dedim kendi kendime.

Her neyse, insanlar -bebekler, çocuklar, yetişkinler- esner ancak gerçek şu ki kimse bunun nedenini tam olarak bilmez. Çoğu insan sıkıldığında ve yorulduğunda esnediğini düşünür. Neden esnediğimiz konusunda benim de kendi çapımda -herhangi bir bilimsel veriye dayanmadan- yaptığım çıkarımlar/varsayımlar olmuştu elbette. Bunlara girmenin yersiz olduğunu düşünüyorum. Bütün bunların gölgesinde -yine kendi çapımda- yaptığım araştırmalar sonucunda ulaştığım nacizane veriler oldu.

Buna göre; 1987'de Maryland Üniversitesi profesörlerinden Robert Provine,bu fikir üzerinde araştırmalar yapmaya karar vermiş. Bir grup öğrencinin 30 dakika boyunca farklı tür oksijen solumalarını sağlamış ve kaç kez esnediklerini saymış. Sonuç mu? Tüm öğrenciler aynı sayıda esnemiş. Kısacası geleneksel teorimiz kendisini bu araştırmayla çürütmüş oldu. Bu teorinin ayrıca diğer bir çok soruyu da cevaplamakta noksan kaldığını söylemek yersiz olmaz. Mesela, neden bazı hastalıklar insanı daha çok esnetir? Yani ben nezle olduğumda neden daha fazla esnediğimi fark ediyorum veya ne bileyim işte atletizm izlerken yarıştan önce atletlerin ya da bazı futbol maçlarından önce futbolcuların esnediklerine neden şahit oluyoruz? Bunların asıl sebebi nedir? Bütün bunları da geçtim, neden insanlar esneyen birini görünce esnemeye başlar? Grup esnemesi denilen bir mevzu gerçekten var mı acaba? "Yawning is contagious" teorisi ne kadar doğrudur? Herneyse çok soru sordum. Bunların cevaplarını ben çok düşündüm, şimdi oturup da size düşündüklerimi yazacağımı sanmıyorum. Biraz da siz düşünün.

Bir başka araştırma da,"beynimiz çok sıcak olduğu zaman esneriz" argümanıyla karşıma çıktı. Teoriye göre esnemek beyni serinletmenin en basit yollarından biriymiş ki bu sayede beyine oksijen ve serin hava sirkülasyonu sağlanabilirmiş. Ayrıca öğrencilerden, esneyen insanların videolarını izlemeleri istenmiş ve öğrencilerin tepkisel olarak kaç kez esnedikleri hesaplanmış. İşin ilginç olan tarafı ise öğrencilerden, başlarında nispeten soğuk bir şeyler olanlar daha az esnemişler. Beyni serinletmenin diğer bir yolu olarak burnundan nefes alan insanlar ise hiç ama hiç esnememiş.

Kısacası esnemek konusunda bugüne kadar aklıma gelen lakin geldiği gibi giden soruları nispeten gidermiş sayılırım. Şimdi size "bakın araştırdım, öğrendim, nasıl örnek bir adamım" falan edebiyatı yapmıcam elbette. Ancak bu durum beni bir şekilde mutlu etti. Yine de arada "okuyun" derim evlatlarım.

DİPNOT: Videoda heriflerdeki "the dude" havası beni benden aldı.